Σε μια γενοκτονία φταίει πάντα το θύμα… 1. Γκέτο Βαρσοβίας. Ήταν κάποτε μια μικρή πόλη, μέσα στη μεγάλη πόλη

Η βία γεννά μόνο βία, σε μια ταλάντωση που μεγαλώνει με την πάροδο του χρόνου αντί να φθίνει. Πρίμο Λέβι | Αυτοί που βούλιαξαν και αυτοί που σώθηκαν | Εκδ. ΑΓΡΑ 2006

Εμείς οι Γερμανοί συγγραφείς εβραϊκής καταγωγής -τώρα που ο καπνός των καμένων βιβλίων μας, φτάνει στα ουράνια- έχουμε χρέος προπαντός να παραδεχθούμε ότι νικηθήκαμε. Εμείς που αποτελούσαμε την πρώτη γραμμή των στρατιωτών οι οποίοι πολέμησαν κάτω από τα λάβαρα του ευρωπαϊκού πνεύματος, ας εκπληρώσουμε το ευγενέστερο καθήκον του εν τιμή νικημένου πολεμιστή: ας ομολογήσουμε την ήττα μας. Ναι νικηθήκαμε. | Γιόζεφ Ροθ: Βερολινέζικα Χρονικά 1920-1933 | Εκδ. ΑΓΡΑ, σελίδα 245-246

Ο εθνικοσοσιαλισμός το θέλησε κάθε Γερμανός να έχει στο μέλλον ένα μικρό μερίδιο απ’ όλα αυτά τα ωραία πράγματα της ζωής όμως, εξαιτίας των περιορισμένων ορίων του Ράιχ, αυτό ήταν αδύνατον. Αποσπούσαμε, λοιπόν, αυτά τα αγαθά από τους άλλους. Ήταν δίκαιο αυτό που κάναμε; Ναι για όσο διάστημα θα είχαμε τη δύναμη και την εξουσία, επειδή σε ότι αφορά την δικαιοσύνη, δεν υπάρχει ένας καθολικά αποδεκτός ορισμός της έννοιάς της και επομένως, κάθε λαός καθορίζει, τι θεωρεί ορθό και δίκαιο. Αν, όμως, κάποτε η ισχύς μας άρχιζε να φθίνει, αν η δύναμή μας άρχιζε να καταρρέει, τότε θα έπρεπε να υποστούμε την δικαιοσύνη των άλλων, όσο σκληρή κι αν ήταν. Κι αυτό όμως θα ήταν δίκαιο. | Τζόνοθαν Λίτελ: Ευμενίδες | Εκδ. Λιβάνη

Η δολοφονία του Αλιέντε έπνιξε τους αναστεναγμούς του Μπαγκλαντές στη λήθη, ο πόλεμος στην έρημο του Σινά έκανε τους ανθρώπους να ξεχάσουν τον Αλιέντε, η σφαγή της Καμπότζης έκανε τους ανθρώπους να ξεχάσουν το Σινά και ούτω καθεξής, μέχρι που τελικά αφήνουμε τα πάντα να ξεχαστούν. | Μίλαν Κούντερα: Το βιβλίο του γέλιου και της λήθης | Εκδ. ΕΣΤΙΑ

Να μην κάνεις ό,τι έχεις τραβήξει από τον προηγούμενο στον επόμενο. Να σπάσεις τη σκυταλοδρομία του κακού. Η πιο δύσκολη, η πιο κρίσιμη επιμέλεια εαυτού. | Μισέλ Φάις: Σημειώσεις από το πουθενά | Εφημερίδα των Συντακτών, φύλλο του Σαββάτου 16 Δεκεμβρίου 2023

Το 1881, ο τσάρος Αλέξανδρος δολοφονείται από τους μηδενιστές. Αλλά υπεύθυνοι βέβαια ήταν οι Εβραίοι. Τον επόμενο χρόνο περνάει ένας νόμος εναντίον των Εβραίων που αγγίζει τη νομοθεσία των ναζί. Και ακολουθούν πογκρόμ για μια εικοσαετία σε μεγάλη έκταση κυρίως στην Ουκρανία. Μπορούμε να πούμε πως αντισημιτισμός είναι ο πιο αρχαίος ρατσισμός που έδωσε την πατέντα για όλους τους ρατσισμούς ανά τους αιώνες. Σήμερα ο αντισημιτισμός λέγεται ισλαμοφοβία και ξενοφοβία. | Περικλής Κοροβέσης: Είναι οι Εβραίοι ρίζα του κακού | εφσυν, Στο Κέντρο του περιθωρίου, φύλλο: 2-6-2018

Ήταν κάποτε μια μικρή πόλη.

Μια μικρή πόλη, μέσα στη μεγάλη πόλη.

Είχε πληθυσμό που κάποια στιγμή έφτασε στις 460000 ανθρώπους.

Ήταν μια πόλη μοναδική στο είδος της, κανείς από τους κατοίκους της δεν ήθελε να βρίσκεται εκεί… Καταρχάς ήταν ο ένας πάνω στον άλλον, κάτι που ήταν αποτέλεσμα της μικρής της έκτασης. Είχε έκταση προκαθορισμένη, μόλις 3,4 τετραγωνικά χιλιόμετρα.

Πράγμα που σημαίνει, πως ζούσαν 9,2 άτομα σε κάθε δωμάτιο.

Ποτέ δεν υπήρχε η προοπτική να μεγαλώσει, όπως όλες οι άλλες πόλεις.

Αντίθετα ο στόχος ήταν να μικρύνει, να εκμηδενιστεί.

Ήταν μια πόλη κουβάς, κι ο κουβάς ποτέ δεν μεγαλώνει.

Απλά όταν τείνει να ξεχειλίσει, τότε αδειάζουμε τα σκουπίδια στο περαστικό σκουπιδιάρικο τρένο… Άλλωστε ο στόχος είναι, να μηδενιστούν όλα τα σκουπίδια σε βάθος χρόνου.

Να σημειώσω εδώ πως η συγκεκριμένη πόλη καθημερινά, παρήγαγε ελάχιστα κανονικά σκουπίδια και πάρα πολλά πτώματα, όλα πετσί και κόκκαλο. Αυτό ήταν αποτέλεσμα μιας απόφασης των θεών που διοικούσαν την πόλη. Είχαν αποφασίσει πως όλοι ανεξαιρέτως οι κάτοικοι της πόλης, έπρεπε να λαμβάνουν για ημερήσια διατροφή 184 θερμίδες. Την ίδια ώρα, οι θεοί για ημερήσια διατροφή ελάμβαναν 2163 θερμίδες. Οι δε υπόλοιποι κάτοικοι της μεγάλης πόλης που περιέκλειε την πόλη κουβά, ελάμβαναν μέχρι 1500 θερμίδες.

Για τρία χρόνια, η ζωή για τους κατοίκους της πόλης-κουβά, απογυμνώνεται από κάθε ιερό δικαίωμα. Οι άνθρωποι ζουν σε μια ανοιχτή φυλακή. Ο ορίζοντας της ζωής τους έχει χαθεί. Είναι σαν να βαδίζουν μέσα σε πυκνή ομίχλη, τόση που δεν βλέπουν ούτε τη μύτη τους. Κάθε δικαίωμα που όριζε μέχρι εκείνη την στιγμή τη ζωή τους, όπως η κάθε είδους ενημέρωση, η ιατρική περίθαλψη, η μετακίνηση τους με μέσα μαζικής μεταφοράς, η αμειβόμενη εργασία, ακόμα και το να φτιάχνουν ψωμί, έχει απαγορευθεί. Το μόνο που έχει σημασία για τους ίδιους, είναι η καθημερινή επιβίωση από την πείνα και τις σφαίρες με τις οποίες τους πυροβολούν, για να διασκεδάσουν οι φύλακές τους. Επίσης να αποφύγουν τα δρομολόγια των τρένων που αδειάζουν, αργά αλλά σταθερά τον κουβά, αλλά και τις συλλογικές τιμωρίες, για ασήμαντους λόγους.

Η πόλη-κουβάς μέσα στην πόλη ήταν το γκέτο της Βαρσοβίας.

Το δημιούργησε ο Στρατηγός των SS Φρανκ, Γενικός Κυβερνήτης στην κατεχόμενη Κεντρική Πολωνία. Ήταν μια ανοιχτή φυλακή, η οποία χρησίμευε σαν ενδιάμεσος σταθμός για τους Εβραίους της Πολωνίας, μέχρι την μεταφορά τους στα στρατόπεδα συγκέντρωσης του Άουσβιτς.

Ήταν η λύση σ’ ένα μαθηματικό πρόβλημα. Πως μπορείς να εξολοθρεύσεις μερικά εκατομμύρια ανθρώπους μέσα από την εκκολαπτόμενη βιομηχανία θανάτου των στρατοπέδων συγκέντρωσης, τα οποία μπορούσαν να στεγάσουν συγκεκριμένο αριθμό ανθρώπων. Η χωρητικότητα, π.χ. κάθε στρατοπέδου από τα τρία που συνιστούσαν το σύμπλεγμα στρατοπέδων του Άουσβιτς, των τεσσάρων θαλάμων αερίου και των κρεματόριων, ήταν 2000 άνθρωποι, το καθένα, τη φορά… Υπήρχε σειρά προτεραιότητας στον θάνατο… Μέχρι λοιπόν να ’ρθει η σειρά τους, μπορούσαν να πεθαίνουν με φυσικό τρόπο, από την πείνα, ή την εξοντωτική εργασία και τα ατυχήματα που συνέβαιναν, μιας και οι φρουροί τους έκαναν στόχο, για να περνούν ευχάριστα την ώρα τους.

Από τον Οκτώβρη του 1940 μέχρι τον Μάη του 1943 πέθαναν από την πείνα, τις επιδημίας, αλλά και πυροβολισμούς για πλάκα, 100000 άνθρωποι. Το ρεκόρ ημέρας των φρουρών, σε φόνους, το κατείχε ο Γιόζεφ Μπλος, ο αποκαλούμενος και «Φρανκενστάιν», είχε δολοφονήσει 300 άτομα μέσα σ’ ένα μήνα, τα περισσότερα παιδιά. Οι θεοί της εποχής του, βάφτισαν τους Εβραίους, υπανθρώπους. Ακόμα και οι κάτοικοι της Βαρσοβίας έτσι τους βάφτισαν. Και δυστυχώς όλοι σχεδόν στην σούπερ πολιτισμένη Ευρώπη και Αμερική, έτσι τους βάφτιζαν. Ήταν οι αποδιοπομπαίοι τράγοι της εποχής τους, οι ανύπαρκτοι. Οι φωτογραφίες προέρχονται από το Imperial War Museums, και τους Willi Georg, Heinrich Joest, Mariusz Gasior.

Όταν άρχισε να εφαρμόζεται η Επιχείρηση Ράινχαρντ -έτσι είχαν ονοματίσει την Τελική Λύση- οι Εβραίοι του γκέτο της Βαρσοβίας, άρχισαν να οδηγούνται με τρένα προς την Τρεμπλίνκα. Εκεί αφού τους έγδυναν από κάθε τί που φορούσαν, τους κούρευαν γουλί, κατόπιν τους έβαζαν να τρέχουν προς τις ντουζιέρες, για το τελευταίο ντους της ζωής τους.

Κάθε κατακτημένη-προσαρτημένη χώρα είχε μια ανάλογη ανοιχτή φυλακή. Ο στόχος των Γερμανών, ήταν αρχικά να εκκενώσουν τις χώρες από τους Εβραίους, απομονώνοντάς τους από τον υπόλοιπο κόσμο και κατόπιν να τους εκκαθαρίσουν. Αυτό γινόταν μπροστά στα μάτια όλων των κατακτημένων ώστε να αποτελεί και παράδειγμα για τους ίδιους. Ήταν ένα πείραμα ολικής κυριαρχίας στην κοινωνία των ανθρώπων, Γερμανών και κατακτημένων λαών, από τη ναζιστική εξουσία. Όπως περιγράφει ο Τζιόρτζιο Αγκάμπεν στο βιβλίο του: «Homo sacer. Κυριαρχία εξουσία και γυμνή ζωή», η στρατηγική αυτή απέβλεπε στην δημιουργία μιας αποπνικτικής ατμόσφαιρα, καλλιεργώντας μια ομιχλώδη κατάσταση έτσι ώστε στο τέλος της ημέρας, αυτό που θα ενδιέφερε τον καθένα θα ήταν η προσωπική του επιβίωση. Το απόλυτο ξεγύμνωμα της ζωής από κάθε τι που την κάνει ιερή, για όλους τους ανθρώπους.

Η δημιουργία μιας σειράς ανύπαρκτων ανθρώπων -ΑΜΕΑ, Εβραίοι, Ρομά, Ομοφυλόφιλοι, Σλάβοι- οι οποίοι μέσα σ’ ένα βράδυ έχασαν κάθε δικαίωμα πάνω στη ζωή τους, έμελλε να ανοίξει έναν καινούργιο δρόμο στην άρχουσα τάξη των ιδιοκτητών του κόσμου, αλλά αυτό είναι μια άλλη ιστορία.

Συνεχίζοντας την ιστορία που ξεκίνησα να λέω, το 1943 στο γκέτο είχαν απομείνει γύρω στις 70000 Εβραίοι. Μόλις, τον Σεπτέμβρη του 1942, είχε ολοκληρωθεί η αποστολή 254000 Εβραίων στην Τρεμπλίνκα. Τότε, γνωρίζοντας της τύχη που τους περίμενε, αποφάσισαν να αντισταθούν, με άλλα λόγια να επιλέξουν τον τρόπο του θανάτου τους οι ίδιοι. Τότε δημιουργείται από συνένωση όλων των μικρότερων οργανώσεων, η Εβραϊκή Οργάνωση Μαχητών. Προετοιμάστηκαν, δημιουργώντας… τούνελ ανάμεσα στα σπίτια, στήνοντας οδοφράγματα και παίρνοντας όπλα από την Πολωνική αντίσταση, πιστόλια, τουφέκια και ένα οπλοπολυβόλο και κάναν οι ίδιοι άπειρες… μολότοφ.

Άντρες και γυναίκες της Εβραϊκής Οργάνωσης Μαχητών, στην αναμονή της μάχης κι στην παράδοση. Πολλοί απ’ αυτούς που καπνίζουν δεξιά, δεν επέζησαν. Επέλεξαν να πεθάνουν πολεμώντας. Όταν δεν έχεις ελπίδα επιβίωσης κοιτάς να πάρεις μαζί σου όσους μπορείς από την απέναντι μεριά.

Στις 18 του Γενάρη του 1943, όταν μετά από τέσσερις μήνες μπήκαν ξαφνικά οι Γερμανοί στο Γκέτο για την επόμενη συγκομιδή, δεν περίμεναν καμιά αντίσταση. Τότε από παντού άρχισαν να δέχονται πυρά από πιστόλια και φυσικά μπόλικες Μολότοφ. Το αποτέλεσμα ήταν να σταματήσουν οι συγκομιδές-απελάσεις. Όταν εκτέλεσαν και τους Εβραίους συνεργάτες των Γερμανών, ανέλαβαν τον έλεγχο του Γκέτο. Αυτό κράτησε μέχρι την παραμονή του Πάσχα.

Η πρώτη επίθεση των Γερμανών στις 19 του Απρίλη απέτυχε.

Πρώτα έκοψαν τις παροχές νερού, ηλεκτρικού ρεύματος και φυσικού αερίου…

Τότε μια δύναμη 2000 ανδρών, αποτελούμενη από την αστυνομία και τα εφεδρικά SS, μπήκαν στο γκέτο υπολογίζοντας να τελειώσουν την επιχείρηση μέσα σε τρεις μέρες. Όταν υπέστησαν απώλειες από τις ενέδρες των εξεγερμένων Εβραίων αναγκάστηκαν να υποχωρήσουν.

Η επιτυχία των εξεγερμένων είχε σαν συνέπεια την αντικατάσταση του διοικητή των SS και της αστυνομίας, ταγματάρχη Φον Ζάμερν-Φρανκενεργκ. Το διαδέχθηκε ο συνταγματάρχης Γιόζεφ-Γιούργκεν Στρόοπ. Αυτός είχε δυο χαρακτηριστικά. Πρώτον, εμπειρία στην αντιμετώπιση του ανταρτοπόλεμου και δεύτερον, ήταν ανελέητος. Μάζεψε τις καλύτερες μονάδες των SS και επί ένα μήνα άρχισε να καίει συστηματικά τα σπίτια, κάθε τετραγώνου του γκέτο, με φλογοβόλα και να ανατινάζει τα υπόγεια και τους υπονόμους, ισοπεδώνοντας κάθε σημείο που καταλάμβανε.

Περιστοιχισμένος από βαριά οπλισμένους φρουρούς, ο διοικητής των SS Γιούργκεν Στρόοπ παρακολουθεί σπίτια στο γκέτο να καίγονται. Ο Ομαδάρχης των SS στα δεξιά του είναι πιθανόν ο Γιόζεφ Μπλέσε (γνωστός σαν «Φρανκενστάιν»). Η λεζάντα στην Αναφορά Στρόοπ: «Ο αρχηγός της μεγάλης επιχείρησης.». Η δεύτερη φωτογραφία ήταν ότι απέμεινε από το γκέτο μετά το τέλος της εξέγερσης.

Στις 13 του Μάη, στις 20:15 με την ανατίναξη της Συναγωγής της Βαρσοβίας τερματίστηκε η εξέγερση που έφερε των εκμηδενισμό των Εβραίων του γκέτο της Βαρσοβίας. Περίπου 13000 Εβραίοι ήταν τα θύματα κατά την διάρκεια της εξέγερσης. Ανάμεσα τους οι περισσότεροι από τους 600-1000 υπερασπιστές του γκέτο. Οι 6000 από τους υπόλοιπους, κάηκαν ζωντανοί ή πέθαναν από εισπνοή καπνού. Όσοι παραδόθηκαν, πέθαναν λίγο καιρό μετά στην Τρεμπλίνκα. Λίγοι ήταν αυτοί που διασώθηκαν μένοντας κρυμμένοι στους υπονόμους για πολλές ημέρες. Ένας από αυτούς ο Μάρεκ Έντελμαν, υπαρχηγός της εξέγερσης, το 2007 δήλωνε ότι τους εξεγερμένους Εβραίους τους νίκησαν οι φλόγες και όχι οι Γερμανοί. Θυμόταν επί λέξη: «Η θάλασσα από φλόγες πλημμύρισε σπίτια και αυλές… Δεν υπήρχε αέρας, μόνο μαύρος, πνιγηρός καπνός και η θερμότητα που ακτινοβολούσαν οι πυρακτωμένοι τοίχοι, τα πέτρινα σκαλοπάτια που λαμπύριζαν.».

Ο υπεύθυνος της εκμηδένισης συνταγματάρχης των SS Στρόοπ, περιέγραψε με κάθε λεπτομέρεια συνοδευόμενη και με φωτογραφίες, την σφαγή των Εβραίων, σε μια αναφορά 75 σελίδων προς τον προϊστάμενό του Χίμλερ, με τίτλο: «Es gibt keinen jüdischen Wohnbezirk in Warschau mehr!» (Η ιουδαϊκή συνοικία της Βαρσοβίας δεν υπάρχει πλέον). Αυτή ονομάστηκε «Αναφορά Στροοπ» και χρησιμοποιήθηκε σαν αποδεικτικό στοιχείο στην δίκη της Νυρεμβέργης. Κατόπιν προήχθη σε Στρατηγό των Waffen–SS και έφυγε να συνεχίσει την καλή δουλειά στην Ελλάδα. Εκεί έμεινε για περίπου έναν μήνα, γιατί οι ίδιοι οι προϊστάμενοί του γρήγορα τον θεώρησαν, σαν βάρβαρο και αιμοδιψή.

Στην τελευταία του καταχώριση γράφει: 180 Εβραίοι, συμμορίτες και υπάνθρωποι εξοντώθηκαν. Η πρώην εβραϊκή συνοικία της Βαρσοβίας δεν υπάρχει πλέον. (…) Συνολικός αριθμός Εβραίων που αντιμετωπίστηκαν 56065, συμπεριλαμβανομένων τόσο Εβραίων που συνελήφθησαν όσο και Εβραίων των οποίων η εξόντωση μπορεί να αποδειχθεί. (…) Εκτός από 08 κτίρια (στρατώνες της αστυνομίας, νοσοκομείο και στέγη συνεργείων εργασίας) το πρώην γκέτο καταστράφηκε ολοκληρωτικά. Μόνο ο διαχωριστικός τοίχος έχει απομείνει όρθιος όπου δεν έγιναν εκρήξεις¹.

Η εξέγερσή του γκέτο της Βαρσοβίας έγινε από ανθρώπους κλεισμένους σ΄ ένα ανοιχτό στρατόπεδο συγκέντρωσης, αποκομμένους από το ιερό δικαίωμα της ζωής. Ήταν μια απόφαση θανάτου. Όπως δήλωσε ο Μάρεκ Έντελμαν: «επιλέξαμε με ποιόν τρόπο να πεθάνουμε, έτσι αποφασίσαμε να πεθάνουμε στη μάχη, αντί στους θαλάμους αερίων.». Διαλέγοντας τον θάνατό τους εκτέλεσαν μια πράξη θέλησης, επιβεβαιώνοντας μ’ αυτό ότι ανήκουν στο ανθρώπινο είδος, σαν μια τελευταία ευκαιρία να διατηρήσουν την αξιοπρέπειά τους.

Ήταν μια απάντηση στην διεστραμμένη επίδραση της συνεχούς κακοποίησης των κατοίκων του γκέτο που γεννούσε μια συμπεριφορά, την οποία ο Σμούελ Μπράσλαβ, μαχητής της Hashomer Hatzair (Νεανικής φρουράς), περιέγραψε σαν ζηλότυπο σεβασμό για τους Γερμανούς. «Οι νέοι μας μαθαίνουν να βγάζουν τα καπέλα τους όταν συναντούν Γερμανούς … Χαμογελούν δουλικά δείχνοντας υπακοή, αλλά βαθιά στην καρδιά τους, καίει ένα όνειρο: να είναι σαν τους Γερμανούς -όμορφοι, δυνατοί και με αυτοπεποίθηση. Να μπορούν κι αυτοί να κλωτσήσουν, να χτυπήσουν και να προσβάλουν, ατιμώρητα. Να περιφρονούν τους άλλους όπως τους περιφρονούν οι Γερμανοί»². Στο ίδιο συμπέρασμα κατέληγε από διαφορετική σκοπιά και η Έτι Χίλλεσουμ³ όταν παρατηρεί πως τα θύματα των ναζί αρχίζουν να γίνονται σαν αυτούς. «Όταν το μίσος θα σας έχει κάνει άγρια θηρία σαν κι αυτούς, θα είναι πάρα πολύ αργά». Το παραπάνω το άντλησα από το βιβλίο του Τσβετάν Τόντοροφ, «Απέναντι στο ακραίο». Σ’ αυτό ανακαλώντας την Έτι έγραφε, όποιος δεν αντιλαμβάνεται καμία ομοιότητα ανάμεσα στον εαυτό του και τους άλλους, που βλέπει όλο το κακό στους άλλους και κανένα στον εαυτό του, αυτός είναι (τραγικά) καταδικασμένος να μιμηθεί αυτόν τον εχθρό. Όποιος απεναντίας ανακαλύπτει πως είναι όμοιος με τον εχθρό, γιατί αναγνωρίζει το κακό και μέσα του, αυτός είναι διαφορετικός. (…) Η έλλειψη μίσους δεν συνεπάγεται αναγκαστικά την έλλειψη μιας στοιχειώδους ηθικής αγανάκτησης. Ξέρω ότι αυτοί που μισούν το κάνουν για βάσιμους λόγους. Αλλά γιατί θα πρέπει πάντα να διαλέγουμε τον δρόμο τον πιο εύκολο, τον πιο περπατημένο; Στο στρατόπεδο ένιωσα με όλο μου το είναι, ότι ο παραμικρός κόκκος μίσους που προστίθεται στον κόσμο μας, τον κάνει ακόμα πιο αφιλόξενο.

Στην ιστορία του κόσμου η εξέγερση του γκέτο της Βαρσοβίας, πέρασε σαν ένα επεισόδιο του Ολοκαυτώματος. Δημιούργησε έναν ιδρυτικό μύθο του κράτους του Ισραήλ, ο νέος Εβραίος που δεν είναι το πρόβατο επί σφαγή, αλλά λιοντάρι που κατασπαράζει τους εχθρούς του. Αυτό έγινε μεταγενέστερα από το κράτος του Ισραήλ, αποσιωπώντας το γεγονός ότι η Εβραϊκή Οργάνωση Μαχητών, έβλεπε τον αγώνα της σαν μέρος ενός ευρύτερου αγώνα κατά του ναζισμού, σε συνεργασία με πολωνικές οργανώσεις αντίστασης. Στις 23 Απρίλη του 1943 απευθυνόμενη πέρα από το γκέτο σε «Πολωνούς πολίτες, μαχητές της ελευθερίας», αρνείται τον ξεχωριστό χαρακτήρα της εξέγερσης δηλώνοντας: «Διεξάγεται μια μάχη για την ελευθερία σας καθώς και για τη δική μας. Για τη δική σας και τη δική μας ανθρώπινη, πολιτική και εθνική ακεραιότητα».

Όταν τελείωσε ο Β’ παγκόσμιος πόλεμος έγιναν δυο πράγματα που μας ενδιαφέρουν.

Το πρώτο ήταν ότι έμαθε όλος ο κόσμος για τα στρατόπεδα εξόντωσης των Γερμανών-ναζί.

Αυτό αργότερα το ονόμασαν Ολοκαύτωμα και αφορούσε, την βιομηχανοποιημένη εξόντωση έξι εκατομμυρίων ανθρώπων, Εβραίων, Τσιγγάνων-Ρομά, ΑΜΕΑ αλλά και Σοβιετικών αιχμαλώτων, γιατί έχασαν την ανθρώπινή τους υπόσταση και ταξινομήθηκαν ως υπάνθρωποι.

Αποτέλεσε το μεγαλύτερο έγκλημα της… πολιτισμένης και γαλουχημένης με τις αρχές του ανθρωπισμού, Δύσης. Βέβαια αποτέλεσε κι ένα πείραμα της άρχουσας τάξης των αφεντικών του κόσμου μας. Μετά από πενήντα χρόνια πολλές από τις αποφάσεις των γιατρών, ποιος ζει και ποιος πεθαίνει, εφαρμόζονται σήμερα από την πολιτισμένη-ανθρωπιστική και δημοκρατική δύση. Σιγά σιγά δημιουργείται μια δυστοπική κατάσταση ζωής για τον φτωχό λαό, όταν με το κάψιμο βασικών δικαιωμάτων όπως το δικαίωμα στην δουλειά, στην υγεία, στην παιδεία, την μετατροπή ακόμα και αυτής της έμμεσης δημοκρατίας που μεταλλάσσεται σε μεταδημοκρατία των ολιγαρχών, οδηγούμαστε σε ένα ξεγύμνωμα της ζωής που γνωρίζαμε. Αυτό όμως, πάλι είναι μια άλλη ιστορία…

Το δεύτερο πράγμα που μας ενδιαφέρει και αφορούσε τους Εβραίους, ήταν πως καμιά χώρα στην Ευρώπη δεν τους ήθελε να επιστρέψουν. Όλοι είχαν σιωπηλά αποδεχτεί το έγκλημα του Χίτλερ. Πολλοί μάλιστα σιχτίριζαν τους Γερμανούς-ναζί ότι ήταν ανίκανοι, να τελειώσουν την δουλειά. Όλα τα απελευθερωμένα κράτη, πατρίδες των Εβραίων, είχαν ήδη μοιράσει ότι είχε απομείνει από τις περιουσίες τους. Έτσι δημιούργησαν ασφυκτικές συνθήκες για όσους Εβραίους επέστρεφαν στις πατρίδες τους.

Από αριστερά προς τα δεξιά: 1. Πρόσκληση του Συνδέσμου Μισθωτών Ισραηλίτικων Ακινήτων το 1951, καλεί σε δράση απέναντι στην κακούργα, πιεστική, αρπακτική και εκβιαστική πολιτική της Ισραηλιτικής Κοινότητας…. 2. Στο κέντρο είναι καταγγελία της Πρωινής ώρας το 1945, για την αφαίρεση πολυελαίου -αρπαγμένου από συναγωγή και δωρισμένου- στον ιερό ναό της Αναλήψεως. 3. Η κυρία Μαρία Άλτμαν, μετά από 68 χρόνια υποχρέωσε δικαστικά, την κυβέρνηση της Αυστρίας να της επιστρέψει την «Χρυσή κυρία» του Gustav Klimt, ιδιοκτησία της οικογένειάς της μιας και εικόνιζε την θεία της Adel Bloch–Bauer. Αρνήθηκε να ξαναδανείσει το έργο στην Αυστρία, όταν της το ζήτησαν οι δικηγόροι της Αυστριακής κυβέρνησης απάντησε με αυστηρότητα: «Σας το δανείσαμε για 68 χρόνια. Αρκετά με τα δανεικά».

Πέρα από την απουσία υποδομών επανεγκατάστασης, στις περισσότερες χώρες αρνούνται να αποδώσουν στο πρόσωπό τους, την προηγούμενη ταυτότητα του πολίτη της χώρας. Με διάφορες προφάσεις καθυστερούν να τους ξαναγράψουν και να τους ξαναδώσουν τα νόμιμα έγγραφα που πιστοποιούν την ύπαρξή τους. Το αποτέλεσμα είναι να μη μπορούν να πάρουν πίσω τις περιουσίες τους. Κάτι ανάλογο βίωσαν και οι λιγοστοί Εβραίοι της Θεσσαλονίκης όταν επέστρεψαν. Όταν προσπάθησαν να τις διεκδικήσουν στα δικαστήρια τότε έμπλεξαν με χρονοβόρες περίπλοκες διαδικασίες. Πως μπορείς να διεκδικήσεις το σπίτι σου από κάποιον που το αγόρασε από αυτόν που αρχικά το καταπάτησε;.. Ταυτόχρονα αντιμετώπιζαν και τις επιθέσεις ενός κομματιού των τοπικών κοινωνιών, οι οποίες ούτως ή άλλως δεν τους ήθελαν. Υπήρξαν περιπτώσεις σε πόλεις της Γερμανίας, όταν προβαλλόταν στα κινηματογραφικά επίκαιρα σκηνές από τα στρατόπεδα εξόντωσης, οι θεατές να ζητωκραυγάζουν υπερήφανοι. Αυτό το γράφω, για να μην υπάρχει καμία αμφιβολία σχετικά με το αν γνώριζαν και αποδέχονταν, οι απλοί πολίτες της Γερμανίας την λειτουργία των στρατοπέδων εξόντωσης. Ή όπως συνέβη στο Κιέλτσε στην κεντρική Πολωνία στις 4 του Ιούλη του 1946, όταν ένα μανιασμένο πλήθος εισέβαλε σε κτίρια που είχαν καταφύγει Εβραίοι για να προστατευθούν και σκότωσε 150 ανθρώπους. Με λίγα λόγια οι Εβραίοι της Ευρώπης αργά αλλά σταθερά ανακάλυπταν ότι συνέχιζαν να είναι ανεπιθύμητοι. Και οι κυβερνήσεις ανακάλυψαν ένα μεγάλο πρόβλημα. Πως μπορούσαν να ξεφορτωθούν τους Εβραίους τους, χωρίς να τους εξοντώσουν;..

Οι πρώτοι που θέλησαν να λύσουν το πρόβλημα ήταν οι Γερμανοί-ναζί. Αυτοί τους ήθελαν, όσο πιο μακριά γίνεται, κάπου στα βάθη της Αφρικής μαζί με τους άλλους υπανθρώπους τους μαύρους. Όταν κατέλαβαν την Γαλλία, όρισαν και το μέρος. Την Μαδαγασκάρη, εκεί θα πήγαιναν οι Σεφαραδίτες Εβραίοι της δύσης. Τους Ασκεναζίμ Εβραίους της ανατολής, θα τους κρατούσαν στην Πολωνία. Το σχέδιο δεν προχώρησε και μη έχοντας άλλη επιλογή, πήγαν στην Τελική Λύση και τους εξόντωσαν βιομηχανικά.

Ν’Γκουζότο